Một số điểm mới trong bầu cử Đại biểu Quốc hội khoá XV và Đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 – 2026

Những ngày này, cả nước đang hướng đến “Ngày hội lớn” của dân tộc - 23/5/2021; khi người dân với quyền làm chủ đất nước của mình, cầm lá phiếu trên tay bầu ra các Đại biểu Quốc hội và Đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp – Cơ quan quyền lực cao nhất ở trung ương và địa phương, đại diện cho quyền lợi, ý chí và nguyện vọng của mình. Với đặc thù chưa từng có so với các kỳ bầu cử trước đây, trong bối cảnh đại dịch COVID-19, kỳ bầu cử năm nay được đánh giá là có công tác chuẩn bị chu đáo, chặt chẽ và có nhiều điểm mới (về công tác nhân sự; số lượng, cơ cấu đại biểu; việc bầu cử ở một số địa phương đặc thù; công tác tuyên truyền; công tác chuẩn bị…).
Thứ nhất, về công tác nhân sự, kỳ bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa XV và Đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 – 2026 năm nay được tiến hành bài bản, chu đáo, thận trọng, có sự gắn bó chặt chẽ với kết quả nhân sự đại hội đảng bộ các cấp và công tác quy hoạch cán bộ. Đặc biệt, tiêu chuẩn của người ứng cử đã được quy định, hướng dẫn cụ thể, rành mạch hơn. Cụ thể như: Về quốc tịch, người ứng cử chỉ có 01 quốc tịch Việt Nam, đồng thời không đang trong quá trình xin nhập quốc tịch nước khác.
Về độ tuổi áp dụng đối với người ứng cử là cán bộ, công chức, viên chức: Do tuổi nghỉ hưu được điểu chỉnh theo lộ trình đến đủ 62 tuổi đối với nam vào năm 2028 và 60 tuổi đối với nữ vào năm 2035, đồng thời, mỗi năm tăng thêm 03 tháng đối với nam, 04 tháng đối với nữ, vì vậy, đối với người ứng cử lần đầu phải đủ tuổi tham gia 02 khóa QH, HĐND hoặc ít nhất trọn 01 khóa (nam sinh từ 02/1966, nữ sinh từ 01/1971 trở lại đây). Đối với đại biểu QH tái cử phải còn đủ tuổi công tác ít nhất ½ nhiệm kỳ trở lên tính từ tháng 05/2021, nam sinh từ 8/1963, nữ sinh từ 7/1968 trở lại đây.
Thứ hai, về cơ cấu Đại biểu Quốc hội, Đại biểu HĐND các cấp: Cơ cấu Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách có xu hướng tăng từ 35% lên 40% (khoảng 200 người). Trong khi đó, cơ cấu Đại biểu HĐND các cấp lại theo xu hướng giảm: Cấp xã giảm 4 đến 6 đại biểu, cấp huyện giảm 5 đại biểu, cấp tỉnh giảm 10 đại biểu, Hà nội và TP Hồ Chí Minh giảm 10 đại biểu từ 105 xuống còn 95 đại biểu. Về cơ cấu thường trực HĐND cấp Tỉnh: Chủ tịch HĐND (có thể không chuyên trách), có từ 01 đến 02 Phó chủ tịch HĐND (là đại biểu chuyên trách); ủy viên là trưởng các Ban của HĐND (không bao gồm Chánh văn phòng HĐND).
Thứ ba, đối với một số địa phương thực hiện chính quyền đô thị như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng thì việc bầu cử HĐND có một số đặc thù riêng, cụ thể là: ở Hà Nội, không tổ chức bầu cử HĐND phường; ở TP Hồ Chí Minh và Đà Nẵng không tổ chức bầu cử HĐND phường, quận.
Thứ tư, trong công tác xây dựng văn bản pháp luật về bầu cử cũng có một số điểm mới: Các văn bản đã kịp thời cập nhật, bổ sung nhiều nội dung cần thiết để xử lý các vấn đề vướng mắc, phát sinh đã được phát hiện từ lần bầu cử trước cũng như một số vấn đề mới trong cuộc bầu cử lần này (như tình hình dịch bệnh CoVID-19…).
Công tác thông tin, tuyên truyền về bầu cử cũng đã áp dụng nhiều hình thức mới: Đăng tải nội dung, văn bản trên các cổng thông tin, trang điện tử; tổ chức các hội nghị hướng dẫn, tập huấn trực tuyến; tổ chức cuộc thi trực tuyến tìm hiểu pháp luật về bầu cử do Bộ Tư pháp phối hợp với Văn phòng Quốc hội tổ chức.
Thứ năm, công tác chuẩn bị cho bầu cử được triển khai từ rất sớm, ngay từ kì họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV nhằm tạo sự chủ động trong lãnh đạo, chỉ đạo bầu cử, các hoạt động hướng dẫn và đảm bảo điều kiện vật chất. Tại kỳ họp thứ 11, Hội đồng Bầu cử Quốc gia đã báo cáo kết quả công tác trước Quốc hội.
Với những điểm mới như trên, cử tri và Nhân dân cả nước đánh giá cao về sự chuẩn bị tỉ mỉ, chu đáo, cẩn trọng, kỷ lưỡng… nhất là về mặt nhân sự. Điều này có ý nghĩa quan trọng để mục tiêu và kỳ vọng vào Quốc hội khóa XV và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 -2026 sẽ chất lượng hơn, hoạt động hiệu quả hơn, đáp ứng nhu cầu xây dựng và phát triển đất nước trong tình hình mới.